Redeneerpatronen
Redeneerpatronen
Redeneerpatronen zijn schematische weergaven of sjablonen van veelvoorkomende soorten redeneringen. Het idee achter het bestuderen van deze schema’s is dat het vertrouwd raken met deze redeneerpatronen je helpt om voorbeelden van dergelijke redeneringen te herkennen en kritisch te beoordelen wanneer je ze tegenkomt.
De schema’s ondersteunen de kritische beoordeling op verschillende manieren:
- Ze helpen je te herkennen wanneer redneringen goed zijn opgebouwd en hoe ze verschillen van drogredenen die er sterk op lijken. (Op dit punt zijn de Rationale-schema’s speciaal ontworpen om hierbij te helpen.)
- Ze geven aan welke informatie nodig is om een bepaald standpunt in een debat te onderbouwen, doordat ze duidelijk maken welke premissen verdedigd moeten worden.
- Ze helpen je ook te bepalen welke tegenwerpingen op legitieme wijze kunnen worden ingebracht tegen de redenering. De set van Douglas Walton is in dit opzicht bijzonder nuttig, omdat hij voor bijna elk argumentatieschema een reeks kritische vragen biedt.
Hieronder staan vier sets van redeneerpatronen. De eerste is ontworpen door Rationale en is zo duidelijk mogelijk weergegeven in de vorm van een redeneerschema. De overige sets zijn afkomstig uit het werk van academici op het gebied van informele logica en argumentanalyse. Verwijzingen naar hun werk zijn te vinden op de afzonderlijke pagina’s en zijn zeker de moeite waard om te lezen als je een grondig begrip van redeneerpatronen’s wilt krijgen.
Rationale redeneerschema's
Deze schema's zijn ontwikkeld om gebruikers van Rationale te helpen goed gevormde schema's te maken van veelvoorkomende redeneringen.
Er is geprobeerd ervoor te zorgen dat deze schema's geen ontbrekende (enthymematische) premissen bevatten. (Als je denkt een logische fout te hebben ontdekt, neem dan contact met ons).
Voorbeelden (Engelstalig) worden gegeven om de abstracte structuur duidelijk te maken.
Houd er bij het gebruik van deze schema's ook rekening mee dat de beste formulering van beweringen per geval kan verschillen. Zolang de essentiële inhoud van de bewering hetzelfde blijft, is het prima om de bewoording aan te passen.
Redeneerschema's
- Redenering op basis van analogie
- Redenering op basis van beste verklaring
- Redenering op basis van deskundige mening
- Redenering op basis van populaire mening
- Redenering op basis van een positie van kennis
- Bevestiging van een hypothese
- Falsificatie van een hypothese
- Praktisch redeneren
Douglas Walton: Kritische vragen
De onderstaande argumentatieschema's zijn afkomstig uit het boek Argumentation Schemes for Presumptive Reasoning van Douglas Walton. Als je geïnteresseerd bent in het gebruik van deze schema's, raad ik aan om Waltons boek te lezen, aangezien hun nut mogelijk niet direct duidelijk is zonder de achterliggende theorie over presumptieve redenering.
Kritische vragen verschijnen in notitieblokken en zijn gemarkeerd met het vraagtekenicoon.
De kritische vragen zijn genummerd zoals ze voorkomen in Argumentation Schemes for Presumptive Reasoning, zodat ze gemakkelijk kunnen worden geraadpleegd.
Hieronder een paar voorbeelden in het Nederlands van kritische vragen bij redeneerschema's uit Argumentation Schemes for Presumptive Reasoning. Deze vragen helpen om de sterkte en geldigheid van een redenering te beoordelen.
Voorbeeld: Argument op basis van deskundige mening
Schema:
- Persoon A beweert dat X waar is.
- Persoon A is een expert op het relevante gebied.
- Daarom is X waarschijnlijk waar.
→ Kritische vragen:
- Is A echt een expert op dit gebied?
- Wat zegt A precies?
- Is A betrouwbaar?
- Is wat A zegt consistent met wat andere experts zeggen?
- Is er bewijs dat A bevooroordeeld is?
- Is A’s bewering gebaseerd op bewijs of ervaring?
Voorbeeld: Argument op basis van analogie
Schema:
- Situatie A lijkt op situatie B.
- Wat geldt voor A, geldt ook voor B.
→ Kritische vragen:
- In hoeverre lijken A en B echt op elkaar?
- Zijn de relevante eigenschappen van A ook aanwezig in B?
- Zijn er belangrijke verschillen die de analogie ondermijnen?
Voorbeeld: Praktisch redeneren
Schema:
- Doel G is gewenst.
- Actie A leidt tot G.
- Daarom moet A worden uitgevoerd.
→ Kritische vragen:
- Is G echt een wenselijk doel?
- Is A de beste manier om G te bereiken?
- Zijn er nadelige gevolgen van A?
- Zijn er betere alternatieven dan A?
Er zijn in totaal bijna 30 schema's in Waltons boek, elk met een eigen set kritische vragen. We gebruiken hier de terminologie van Walton.
Argumentation Schemes
- Argument from Sign
- Argument from an Exceptional Case
- Argument from Analogy
- Argument from Bias
- Argument from Cause to Effect
- Argument from Correlaton to Causes
- Argument from Established Rule
- Argument from Evidence to a Hypothesis
- Argument from Falsification of a Hypothesis
- Argument from Example
- Argument from Commitment
- Circumstantial Argument Against the Person
- Argument from Popular Practice
- Argument from Popularity
- Argument from Position to Know
- Argument from Expert Opinion
- Argument from Precedent
- Argument from Consequences
- Argument from Waste
- Argument from Verbal Classification
- Argument from Vagueness of a Verbal Clasification
- Argument from Arbitrariness of a Verbal Classification
- Argument from Gradulualism
- Full Slippery Slope Argument
- Causal Slippery Slope Argument
- Precedent Slipperly Slope Argument
- Plausible Argument from Ignorance
- Deductive Argument from Ignorance
- Ethotic Argument
John Pollock: Kritische vragen
De onderstaande redeneerschema's zijn uit John Pollock’s boek Cognitive Carpentry: A Blueprint for How to Build a Person.
- General Knowledge
- Induction
- Memory
- Perception
- Statistical Syllogism
- Temporal Persistence
- Witness Testimony
Katzav and Reed: Kritische vragen
De onderstaande redeneerschema's komen uit het werk van Joel Katzav en Chris Reed. In hun artikel On Argumentation Schemes and the Natural Classification of Arguments vind je hun visie op redeneerschema's.
- Argument from Causal Law
- Argument from Constitution of Singular Causal Facts
- Argument from Implication
- Argument from Non-Causal Law
- Argument from Numerical Identity
- Argument from Part to Whole
- Argument from Singular Cause
- Argument from Species to Genus
- Argument from the Constitution of Causal Laws
- Argument from the Constitution of Concrete Facts
- Argument from the Constitution of Constitution Facts
- Argument from the Constitution of Impossibilities
- Argument from the Constitution of Kind Instance
- Argument from the Constitution of Necessary Conditions
- Argument from the Constitution of Negative Normative Facts
- Argument from the Constitution of Positive Normative Facts
- Argument from the Constitution of Possibilities
- Argument from the Constitution of Properties
- Argument from the Constitution of Singular Causal Conditionals
- Argument from the Sameness of Meaning
- Argument from Whole to Part
- Argument to Common Cause
- Argument to Singular Cause
- Class-Membership Argument
- Probabilifying Conveyance Argument
Klassieke redeneerpatronen
Inductieve redeneringen
Deductieve redeneringen
Syllogismen
- Barbara (AAA-1)
- Bocardo (OAO-3)
- Celarent (EAE-1)
- Cesare (EAE-2)
- Darri (AII-1)
- Dimaris (IAI-4)
- Ferio (EIO-1)
Syllogisms with Venn Diagrams